Τετάρτη 29 Φεβρουαρίου 2012

Γιατί ο Μάρτης μία κλαίει και μια γελά;


Σύμφωνα με μια παράδοση, ο μήνας  Μάρτης έχει δυο γυναίκες. Η μια είναι όλο δροσιά, χαρά και ομορφιά, και η άλλη φορτωμένη μ’ όλη την ασχήμια του κόσμου. Τα βράδια ο Μάρτης κοιμάται ανάμεσά τους. Όταν γυρίζει από τη μεριά της όμορφης χαμογελά και χαίρεται. Το γέλιο του το παίρνουν οι ηλιαχτίδες και το σκορπίζουν σ’ όλο τον κόσμο και κάνει ηλιόλουστες, ανοιξιάτικες μέρες. Όταν όμως γυρίζει από τη μεριά της άσχημης, σκυθρωπιάζει και θυμώνει και την ανταριασμένη καρδιά του την παίρνουν τα σύννεφα και οι βοριάδες και την κάνουν χιόνια και βροχές.
 Γι’ αυτό ο Μάρτης μία κλαίει και μια γελά!

Κυριακή 26 Φεβρουαρίου 2012

ΜΑΡΤΗΣ ΚΑΙ ΧΕΛΙΔΟΝΙΣΜΑΤΑ






Ήρθε πάλι η  χελιδόνα                            
ήρθε πάλι η  μεληδόνα 

κάθησε και λάλησε                                       
και γλυκά κελάηδησε.  

Απ΄την θάλασσα μακριά
και μας έφερε καλά.
Την δροσιά και την χαρά
και τα κόκκινα αυγά.
Τα χελιδονίσματα είναι ένα  αρχαίο έθιμο όπου τα παιδιά γιόρταζαν το τέλος του χειμώνα και τον ερχομό των χελιδονιών και της άνοιξης. Κρατώντας το ομοίωμα ενός χελιδονιού, τριγυρνούσαν στην πόλη και τραγουδούσαν τη "χελιδόνα". Ο κόσμος τους έδινε διάφορα κεράσματα. Το έθιμο της "χελιδόνας" συνεχίστηκε σε πολλές περιοχές τη Ελλάδας ως τα νεότερα χρόνια..

ΧΕΛΙΔΟΝΑ


ΤΟ ΕΘΙΜΟ ΤΟΥ ¨ΜΑΡΤΗ΄

Ο 
¨Μάρτης¨ σύμφωνα με το έθιμο είναι ένα βραχιολάκι, φτιαγμένο από κόκκινη και άσπρη κλωστή, το οποίο σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση προστατεύει τα πρόσωπα να μην καούν από τον πρώτο ήλιο της άνοιξης. Φτιάχνεται την τελευταία μέρα του Φεβρουαρίου και φοριέται από την 1η Μαρτίου έως και τα τέλη του μήνα ή μόλις δουν το πρώτο χελιδόνι. Όταν βγει κρεμιέται στα κλαδιά ενός δέντρου για να το πάρουν τα χελιδόνια και να χτίσουν τη φωλιά τους ή στα κλαδιά μιας τριανταφυλλιάς για να τους χαρίσει ανθοφορία. Αν πάλι το Πάσχα πέσει μέσα στο μήνα Μάρτιο, το καίνε στη λαμπάδα της Ανάστασης.



Σάββατο 25 Φεβρουαρίου 2012

Η ΚΥΡΑ ΣΑΡΑΚΟΣΤΗ

 Η κυρά Σαρακοστή σύμφωνα με το ελληνικό έθιμο ήταν  ένα αυτοσχέδιο ημερολόγιο που μετρούσε τις εβδομάδες της Σαρακοστής. Στις περισσότερες περιοχές ήταν μια χάρτινη ζωγραφιά ,καμιά φορά παρουσιάζεται και πάνινη παραγεμισμένη με πούπουλα - που μοιάζει με γυναίκα ξερακιανή, αυστηρή, με σταυρωμένα χέρια (λόγω προσευχής), χωρίς στόμα ( γιατί δεν πρέπει να τρώει αφού νηστεύει), με επτά πόδια (όσες είναι και οι εβδομάδες ως το Πάσχα). Κάθε Σάββατο που περνούσε, μετά την Καθαρά Δευτέρα, της έκοβαν και από ένα πόδι και με τα υπόλοιπα... προχωρούσε ο χρόνος προς το Πάσχα. Το Μεγάλο Σάββατο έκοβαν και το τελευταίο της πόδι και το έβαζαν μέσα σε ξερό σύκο από αυτά που είχαν αποξηράνει το καλοκαίρι ή στο ψωμί που έψηναν για το βράδυ της Ανάστασης. Όποιος το έβρισκε στη φέτα του ψωμιού που τού αναλογούσε ή στο σύκο που έπιανε στην τύχη από το καλάθι, θα του έφερνε τύχη.

Τρίτη 21 Φεβρουαρίου 2012

ΟΙ " ΜΠΟΥΜΠΟΥΝΕΣ" ΚΑΙ ΤΟ " ΧΑΣΚΑΡΙ" ΑΠΟΚΡΙΑΤΙΚΑ ΕΘΙΜΑ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ


Την Κυριακή της μεγάλης Αποκριάς αναβιώνουν κατά το σούρουπο οι μεγάλες φωτιές στις μεγάλες πλατείες της πόλης, στην Καστοριά.  Πρόκειται για προχριστιανικό έθιμο, που επέζησε μέσα στον χρόνο και έφτασε ως τις μέρες μας.
Οι μεγαλύτεροι μπουμπούνες είναι της πλατείας Ντουλτσό, της γειτονιάς του Απόζαρι, της πλατείας Ομονοίας και της γειτονιάς του παλαιού Νοσοκομείου. Γύρω από την αναμμένη μπουμπούνα, οι παρευρισκόμενοι πίνουν και γεύονται κεράσματα της μέρας της Αποκριάς, που καταναλώνονται εν όψει της Καθαράς Δευτέρας. Λαϊκές ορχήστρες παίζουν τοπικούς παραδοσιακούς σκοπούς και ακολουθεί χορός μέχρι να σβήσει η μπουμπούνα.
Στα σπίτια, οι νοικοκυραίοι τηρούν το έθιμο του «Χάσκαρη». Μετά το βραδινό φαγητό διασκεδάζουν όλοι με τις προσπάθειες που καταβάλουν όλα τα μέλη της οικογένειας για να «πιάσουν» με το στόμα ολάνοιχτο το βρασμένο αυγό που τους προσφέρεται με τη βοήθεια ενός ξύλινου ραβδιού και μιας κλωστής στην οποία δένεται το αυγό.
Το νόημα αυτού του εθίμου είναι συμβολικό: Με το αυγό κλείνει το στόμα για την Σαρακοστιανή νηστεία – Με το αυγό ανοίγει ξανά τη νύχτα της Ανάστασης. http://www.kastoriacity.gr/

Σάββατο 18 Φεβρουαρίου 2012

Ο ΜΑΣΚΑΡΑΣ (ΤΡΑΓΟΥΔι ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ)

Τα νήπια μαθαίνουν το τραγούδι και ομαδικά φτιάχνουν σε χαρτί του μέτρου ή ατομικά σε Α4 τον "ΜΑΣΚΑΡΑ".


Ο ΜΑΣΚΑΡΑΣ


Ένα μασκαρά όλοι μαζί
φτιάχνουμε τώρα στη στιγμή.
Δυο ματάκια στρογγυλά
κι ένα στόμα που γελά.


Δυο φρύδια κατσαρά 
και μουστάκια στην άκρη στριφτά.
Δυο αυτάκια μυτερά 
σκουλαρίκια κρεμαστά.


Μια μυτούλα πλακουτσή 
και γραβάτα μακρουλή.
Ένα σώμα πολύ χοντρό 
και καπέλο πολύ ψηλό.


Μία ζώνη στη μέση σφιχτά,
χέρια πόδια πολύ μικρά.
Ένα μασκαρά όλοι μαζί
φτιάξαμε τώρα στη στιγμή!

Πέμπτη 16 Φεβρουαρίου 2012

ΑΙΝΙΓΜΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΙΓΚΟΥΙΝΟ


ΑΡΚΟΥΔΑ (ΟΜΑΔΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ)

ΦΤΙΑΧΤΗΚΕ ΑΠΟ ΤΑ ΝΗΠΙΑ ΤΟΥ 9ου ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟΥ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ( ΟΛΟΗΜΕΡΟ ΤΜΗΜΑ)  ΜΕ ΓΚΟΦΡΕ ΧΑΡΤΙ 

ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΠΟΚΡΙΕΣ


ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΡΙΕΣ. ΗΡΘΕ ΤΟ ΚΑΡΝΑΒΑΛΙ (ΘΕΙΑ ΛΕΝΑ)


Τετάρτη 15 Φεβρουαρίου 2012

ΑΠΟΚΡΙΑΤΙΚΟ ΚΑΠΕΛΟ ΑΠΟ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ


ΑΠΟΚΡΙΕΣ


Η λέξη Αποκριά σημαίνει αποχή από το κρέας και σηματοδοτεί την έναρξη της τυρινής εβδομάδας στην οποία επιτρέπονται, κατά τη θρησκεία μας, μόνο τα γαλακτοκομικά προϊόντα. Οι Απόκριες αποτελούν ουσιαστικά την εισαγωγή στην περίοδο της νηστείας και προετοιμασίας για τη μεγαλύτερη γιορτή της χριστιανοσύνης, το Πάσχα. Συνώνυμη της λέξης Αποκριά είναι και η λέξη Καρναβάλι (Carnival) που προέρχεται από το λατινικόcarnem levare (αποχή από το κρέας).
 Οι ρίζες των εκδηλώσεων αυτών βρίσκονται στην αρχαία Ελλάδα, στη Διονυσιακή λατρεία. Ο Διόνυσος, κατά το δωδεκάθεο, ήταν ο θεός της γονιμότητας και οι αρχαίοι `Ελληνες τον τιμούσαν με μεγάλους εορτασμούς, τα Διονύσια. Κατά τους εορτασμούς αυτούς, στην αρχαία Αθήνα, γινόταν παρέλαση άρματος . Το άρμα ακολουθούσαν χορευτές και τραγουδιστές μεταμφιεσμένοι με προσωπίδες που τραγουδούσαν σατυρικά τραγούδια. Οι εορτασμοί αυτοί, πέρασαν από πολιτισμό σε πολιτισμό δεχόμενοι επιρροές από διάφορες κουλτούρες.
Παλιότερα στη χώρα μας , τον εορταστικό τόνο έδιναν οι παρέες των μεταμφιεσμένων, που κυκλοφορούσαν στους δρόμους και γύριζαν τα βράδια στις γειτονιές τραγουδώντας. Αυτού του είδους, όμως, οι καρναβαλικές εκδηλώσεις χάθηκαν σε μικρό ή μεγάλο βαθμό με το πέρασμα του χρόνου για να επικρατήσουν οργανωμένες από τις τοπικές κοινωνίες και τυποποιημένες εορταστικές εκδηλώσεις με αποκριάτικες στολές και άρματα.
Το καρναβάλι όμως είναι στενά συνδεμένο με την πολιτισμική κληρονομιά κάθε περιοχής της Ελλάδας. Τα τελευταία χρόνια μάλιστα γίνεται προσπάθεια να αναβιώσουν παραδοσιακά αποκριάτικα έθιμα σε πολλά μέρη της χώρας. Κυρίαρχα στοιχεία σε αυτά αποτελεί η σάτιρα, η οποία συνδέεται άμεσα με τα τοπικά δρώμενα ή επικεντρώνεται σε επίκαιρα θέματα .

ΚΑΘΑΡΑ ΔΕΥΤΕΡΑ-ΚΟΥΛΟΥΜΑ-ΧΑΡΤΑΕΤΟΣ


Η Καθαρά Δευτέρα σηματοδοτεί τη λήξη της αποκριάς και την έναρξη της νηστείας.
 Η Καθαρά Δευτέρα ονομάστηκε έτσι από τον χριστιανικό λαό και σημαίνει πνευματική και σωματική "κάθαρση". Επίσης μια άλλη εκδοχή είναι πως ονομάστηκε έτσι επειδή οι νοικοκυρές καθάριζαν τα σκεύη τους όλη μέρα από το φαγοπότι της αποκριάς.
 Μια χαρακτηριστική λέξη που χρησιμοποιούμε είναι τα Κούλουμα που είναι  οι εκδρομές που συνηθίζονται την ημέρα της Καθαράς Δευτέρας σε κοντινούς προορισμούς και το πέταγμα του χαρταετού. Τα κούλουμα προέρχονται από τη λατινική λέξη Culumus που σημαίνει αφθονία αλλά και το τέλος, δηλαδή το τέλος της αποκριάς. Η αφετηρία της Σαρακοστής είναι για τη χώρα μας μια ιδιαίτερη μέρα και γιορτάζεται κατά κύριο λόγο με διάφορα σαρακοστιανά εδέσματα, με την παραδοσιακή λαγάνα, την ταραμοσαλάτα τις ελιές την φασολάδα το χαλβά…... Η χαρά όλων αλλά ιδιαίτερα των παιδιών είναι το πέταγμα του χαρταετού που θέλει ιδιαίτερη μαστοριά και ιδανικές καιρικές συνθήκες φυσικά. Κάποιες πληροφορίες ερμηνεύουν το πέταγμα του χαρταετού σαν την επιθυμία του ανθρώπου να διώξει μακριά το κακό.

ΤΣΙΚΝΟΠΕΜΠΤΗ

Η Τσικνοπέμπτη είναι ένα πατροπαράδοτο έθιμο του οποίου οι ρίζες χάνονται στο χρόνο. Σύμφωνα με τη διδασκαλία της χριστιανικής παράδοσης, οι νηστείες της Τετάρτης και της Παρασκευής είναι πάρα πολύ σημαντικές οπότε η Πέμπτη θεωρείται μια μέρα όπου ο πιστός μπορεί να καταναλώσει ό,τι θέλει. Εν προκειμένω, με την Τσικνοπέμπτη οι πιστοί έχουν την δυνατότητα να καταναλώσουν όσες ποσότητες κρέατος τους έχουν απομείνει ούτως ώστε να οδηγηθούν στην Κυριακή των Αποκρεώ που είναι η τελευταία ημέρα που επιτρέπεται η κατανάλωση κρέατος. Έπειτα από αυτή την Κυριακή ακολουθεί η Τυρινή εβδομάδα, όπου επιτρέπεται μόνο η κατανάλωση γαλακτοκομικών και ψαριού.
Σύμφωνα με την παράδοση, όλοι, ακόμα και οι πιο φτωχοί μιας κοινότητας, πρέπει να ψήσουν κρέας με λίγο λίπος επάνω του ώστε η τσίκνα να γεμίσει την ατμόσφαιρα και οι άλλοι να ξέρουν ότι γιορτάζουν αυτή τη μέρα. Στο παρελθόν κάθε οικογένεια έψηνε το κρέας της και το πήγαινε σε άλλο φιλικό σπίτι για να γιορτάσουν όλοι μαζί , ή φίλοι και συγγενείς μαζεύονταν σε ένα σπίτι για να ψήσουν μαζί. Τα τελευταία χρόνια, όλο και περισσότεροι επιλέγουν να γιορτάσουν την ημέρα αυτή σε εστιατόρια και ταβέρνες.